[Karty] Merkuriusz Polski 1995 - karty płatnicze w Polsce

[Piotr J. Ochwal]

KARTY PŁATNICZE W POLSCE

Rynek bankowych kart płatniczych w Polsce rozwija się dynamicznie,
jednak nie bez pewnych oporów.

Rośnie wprawdzie liczba transakcji dokonywanych za pomocą
"plastykowego pieniądza", lecz zaledwie 3% z nich przeprowadzają
Polacy.

Brak zainteresowania rodaków usługą bankową tego typu warunkowany jest
zarówno stanem zamożności obywateli, z których tylko nielicznych stać
na oszczędzanie, jak i niedoskonałościami bankowej oferty. Chodzi tu
przede wszystkim o zbyt małą liczbę punktów akceptujących karty oraz o
niekompatybilność systemu 1).    

Brak też w społeczeństwie dostatecznej wiedzy nt. korzyści, jakie
przynosi posługiwanie się substytutem pieniądza. Zjawisko to nie
dotyczy środowiska ludzi najbardziej aktywnych, biznesmenów, dla
których posiadanie karty ma znaczenie nie tylko praktyczne, ale i
prestiżowe.

Konieczność przyjmowania zapłaty kartami płatniczymi zrozumieli
również właściciele licznych placówek handlowych i usługowych (hoteli,
restauracji, sklepów, galerii, biur podróży, kasyn, wypożyczalni
samochodów itp.), którzy zyskują w ten sposób dodatkowe punkty w walce
z konkurencją.

Obsługą najbardziej znanych międzynarodowych kart kredytowych: Visa,
Eurocard, MasterCard, Diners Club, JCB oraz krajowej karty debetowej
PolCard, zajmuje się spółka PolCard, utworzona przez Bank Inicjatyw
Gospodarczych BIG S.A. i Orbis.

W ubiegłym roku spółka rozliczyła milion transakcji na kwotę ok. 2,7
biliona zł 

BIG S.A. i Orbis przekazały w grudniu ub.r. część udziałów na rzecz
sześciu banków (Bank Rozwoju Eksportu, Pomorski Bank Kredytowy, Bank
Depozytowo-Kredytowy, Bank Przemysłowo-Handlowy, Kredyt Bank,
Powszechny Bank Gospodarczy), do których wiosną tego roku dołączyły
jeszcze dwa (Bank Gdański i Bank Gospodarki Żywnościowej). Z faktem
tym można wiązać nadzieje na wzrost zainteresowania banków-udziałowców
emisją ujednoliconej karty płatniczej.

Karta PolCard, wydawana przez BIG S.A., spółkę PolCard, a od 1994r.
również przez Pomorski Bank Kredytowy, akceptowana jest przez ok. 11
000 placówek w Polsce. Obok niej na rynku funkcjonują również karty
płatnicze emitowane w ramach programu PBK STYL przez Powszechny Bank
Kredytowy.

Są to: 
przeznaczone dla posiadaczy rachunków oszczędnościowo- rozliczeniowych
karty: PBK Hermes (debetowa ) i PBK Start (bankomatowa) oraz

adresowana do podmiotów gospodarczych posiadających rachunek bieżący w
Powszechnym Banku Kredytowym - karta PBK Firma (wydawana pracownikom
wskazanym przez właściciela).

Ta ostatnia honorowana jest przez ok. 16 000 placówek
handlowo-usługowych. Karta PBK Firma umożliwia też w ramach
przyznanego każdemu pracownikowi limitu dokonywanie wypłat gotówki w
tych krajowych oddziałach banków, które akceptują karty
Eurocard/MasterCard.

W kwietniu br. krajową kartę kredytową -Partner - wyemitował Bank
Polska Kasa Opieki S. A. Mogą się o nią ubiegać osoby, których
wiarygodność (wypłacalność) uznano za wystarczającą. Wydanie karty
połączone jest z podpisaniem umowy kredytowej, w której określa się
maksymalną kwotę, jaką może wydać klient posługując się nią. Limit
kredytowy waha się, w zależności od kondycji finansowej właściciela,
od 150 do 2500 PLN. Koszt kredytu wynosi 35 % rocznie, prowizja za
wypłaty gotówkowe - 3%, opłata za kartę - 15 PLN. Rozliczenie
przeprowadzonych transakcji odbywa się w cyklu comiesięcznym. Klient
zobowiązany jest do jednorazowej spłaty co najmniej 10% zadłużenia w
terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania wyciągu bankowego.

Partner nie jest pierwszą krajową kartą kredytową. Wydawana od 1993 r
przez spółkę Express M i Glob Bank S. A. karta Express M jest jednak
droższa. Akceptuje ją ok 2500 placówek z terenu Warszawy i Wrocławia,
karta Partner natomiast uznawana jest przez wszystkie placówki w
Polsce, które honorują karty systemu Eurocard/MasterCard tj. ok 16 000
punktów handlowo-usługowych.     

W ostatnim czasie trzy duże banki: PKO B.P., PKO S.A. i Powszechny
Bank Kredytowy S.A. zawarły porozumienie w sprawie ujednolicenia
wydawanych przez siebie kart do bankomatów, powołania ogólnokrajowego
systemu kart płatniczych, a w przyszłości emisji wspólnej karty
kredytowej. Powołana do realizacji tego przedsięwzięcia spółka Elbank
jest właśnie w trakcie organizacji.

Bank PKO B.P. jako jedyny z trójki nie posiada, jak dotychczas, w swej
ofercie kart kredytowych ani debetowych; przygotowuje się do wydania w
br. kart typu Visa Classic i Business. Dysponuje natomiast największą
siecią bankomatów (ok. 70); wydał 60 000 kart bankomatowych Ekspres,
za pomocą których dokonuje się ok. 120 000 wypłat miesięcznie.

Nowością jest specjalistyczna karta PKO Foncard pozwalająca
właścicielom kont osobistych na rozliczenie z rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowego kosztów międzynarodowych rozmów
telefonicznych, realizowanych w ogólnoświatowej sieci
telekomunikacyjnej Sprint.

Mnogość kart i funkcjonowanie na rynku konkurujących ze sobą ośrodków
rozliczeniowych może być jedną z przyczyn spowolnienia rozwoju rynku
kart bankowych. Banki deklarują co prawda chęć współdziałania w tym
zakresie. W raporcie ZBP za okres 1991-1994 czytamy m. in. ?... grupa
banków i ZBP przystąpiły do powołania Rady Wydawców Kart Bankowych
oraz zgłosiły zainteresowanie dalszymi pracami i powołaniem wspólnego
przedsiębiorstwa zapewniającego obsługę zintegrowanego systemu
autoryzacji i rozliczeń transakcji dokonywanych przy użyciu kart
bankowych.?        

Karty płatnicze to jeden z nowych produktów oferowanych przez polskie
banki. Ich upowszechnienie w społeczeństwie przywiązanym do gotówki
zależy w dużej mierze od strategii, jaką przyjmą emitenci kart.

Szeroka akcja promocyjna, adresowana do tej części społeczeństwa,
którą należy przekonać do idei rozliczeń bezgotówkowych w ogóle, może
przysporzyć bankom klientów niezbyt zamożnych, ale licznych. Do nich
powinna być kierowana oferta krajowych ?rodzinnych? kart debetowych i
kredytowych. Ich liczba pomoże bankom zrekompensować niewielkie zyski
jednostkowe.     

Wąskiej grupie aktualnych użytkowników kart, banki winny zaproponować
usługi dodatkowe, jak ubezpieczenia podróżne czy gwarantowaną
rezerwacją miejsc hotelowych i biletów lotniczych, decydujące ( przy
nieznacznej różnicy cen i oprocentowania) o atrakcyjności ich oferty.

M.B.