[KINO.LAB] ... i po POLSKU

[Ulka Sniegowska]

KRYMINAŁ PO POLSKU:

21.05 (środa) godz. 20.30
Koniec nocy, reż. J. Dziedzina, P. Komorowski, W. Uszycka, Polska 1956,
90’

22.05 (czwartek) godz. 20.30
Tylko umarły odpowie, reż. S. Chęciński, Polska 1969, 88’

23.05 (pištek) godz. 20.00
Tršd, reż. A. Trzos-Rastawiecki, Polska, 1971, 83’

24.05 (sobota) godz. 19.00
Zamknšć za sobš drzwi (07 zgłoś się), reż. K. Szmagier, Polska, 1987,
85’

25.05 (niedziela) godz. 19.00
Dług, reż. K. Krauze, Polska, 1999, 97’


W ramach naszego przeglšdu polskich kryminałów, postaramy się
zaprezentować najciekawsze przykłady rodzimego spojrzenia na ten gatunek
filmowy. W czasach PRL, filmy kryminalne – „milicyjne” odgrywały
specyficznš rolę: oprócz funkcji rozrywkowej miały do spełnienia również
zadania propagandowe. Gloryfikacja stróżów porzšdku często szła w parze
z rażšco sztucznym obrazem świata przestępczego. Ale oprócz typowych
filmów milicyjnych, realizowano także obrazy mocniej trzymajšce się
rzeczywistości – które jednak często były mocno atakowane przez cenzurę
i krytykę (Koniec nocy, Tršd). Czasem bywało, że w filmach pojawiały się
wštki szpiegowskie – wszak pospolici przestępcy byli (świadomie lub nie)
sprzymierzeńcami „określonych kół” na Zachodzie. Od chuligańskich
wybryków, poprzez awantury szpiegowskie, seks-biznes aż po przemyt
narkotyków – okazuje się, że w dziedzinie kryminału nie mamy się czego
wstydzić.
Przeglšd polskich kryminałów, towarzyszšcy prezentacji francuskich
„polars” rozpoczynamy od zrealizowanego w 1956 roku filmu Koniec nocy
zrealizowanego wspólnie przez trójkę studentów wydziału reżyserii PWSF -
Juliana Dziedzinę, Pawła Komorowskiego i Walentynę Uszyckš. Scenariusz
napisali wspólnie Marek Hłasko, Bohdan Drozdowski i Jezry Bossak. Film
wywodzi się z dokumentalnej „czarnej serii” i opowiada o grupie łódzkich
chuliganów, których alkoholowe ekscesy doprowadzš do tragicznego finału.
Film zrealizowany w konwencji reportażowej szokował brutalnym
wizerunkiem rzeczywistości i był pierwszym tak mocnym obrazem, który
dopuszczono do dystrybucji w PRL.
Kolejny film w naszym zestawie to Tylko umarły odpowie w reżyserii S.
Chęcińskiego z  1969 roku. Typowo kryminalna intryga (skok na kasę
państwowego przedsiębiorstwa) przeradza się w historię szpiegowskš,
sięgajšcš korzeniami do czasów wojny. Główny bohater – kapitan Wójcik
(znakomita rola Ryszarda Filipskiego) to postać niemal Chandlerowska –
zgorzkniały, pozbawiony złudzeń, wiecznie zmęczony glina, który nie
zawaha się przed użyciem najbardziej drastycznych środków by ujawnić
prawdziwš tożsamość zbrodniarza. Film powstał na podstawie ksišżki
Artura Moreny, nagrodzonej na konkursie na powieść milicyjnš
zorganizowanym przez KG MO.
Tršd Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego z 1971 roku to najbardziej
drastyczny film w naszym zestawie. Główny bohater, Staszek Czermień
(zaskakujšce emploi Zygmunta Malanowicza) po wyjściu z więzienia stara
się odnaleźć młodszego brata. Okazuje się, że Witek należy do
bezwzględnego gangu gwałcicieli i handlarzy żywym towarem.
Zdeterminowany Staszek, próbuje za wszelkš cenę uratować brata, któremu
grozi podwójne niebezpieczeństwo ze strony gangsterów i milicji. Brat
okaże się jednak zdrajcš...
W zestawie polskich kryminałów nie mogło zabraknšć filmu o przygodach
porucznika Borewicza. Zamknšć za sobš drzwi w reżyserii Krzysztofa
Szmagiera z 1988 roku to jedyny kinowy odcinek kultowego telewizyjnego
serialu 07 zgłoś się, najbardziej klasycznego przykładu kryminału
milicyjnego. Porucznik Borewicz (Bronisław Cieślak) to skrzyżowanie
postaci Jamesa Bonda (007)i kapitana Klossa. Cyniczny uwodziciel o
twarzy boksera tym razem będzie musiał zmierzyć się z międzynarodowš
szajkš przemytników narkotyków. Niespodziewanym sprzymierzeńcem
milicjanta okaże się emerytowany nowojorski policjant, któremu
gangsterzy przed laty zabili żonę.
Przeglšd zamyka Dług Krzysztofa Krauze z 1999 roku. Film oparty na
prawdziwych wydarzeniach, opowiada historię dwóch młodych biznesmenów,
szantażowanych przez demonicznego gangstera, który domaga się zwrotu
fikcyjnego długu. Doprowadzeni do ostateczności, zrobiš wszystko by
uwolnić się od znajomego sprzed lat, który zmienił ich życie w piekło.
Świetne kreacje aktorskie, quasi-dokumentalne, rozbiegane zdjęcia i
klaustrofobiczna atmosfera narastajšcego zagrożenia – to wszystko
sprawia, że Dług powszechnie uznawany jest za najlepszy film kryminalny
ostatnich lat.


Bilety w cenie 12 zł. do nabycia w kasie na pół godziny przed seansem.
Ilość miejsc ograniczona. Miejsca nienumerowane. Rezerwacje pod numerem
628 12 71-3 wew. 201 do odbioru najpóźniej 20 min. przed seansem.
Informacje wew. 201 lub 160. Stałe informacje o programie na stronach:
www.csw.art.pl/ kino_lab